Een droge mond wordt ervaren als zeer onaangenaam, denk aan ’s morgens bij het wakker worden. Maar altijd een droge mond hebben en daarbij nog pijnlijke slijmvliezen, kan mensen tot wanhoop leiden. Het speeksel in onze mond is een zeer belangrijk bestanddeel voor ons lichaam. De actieve werking van speeksel zorgt voor smering, draagt bij aan de afweer, bij het verteringsproces, en heeft een bufferend en reinigend effect van de mondholte. Bij een aandoening waarbij een tekort aan speekselproductie ontstaat, kunnen patiënten zeer onaangename klachten ervaren waarbij pijnen en irritaties in de mondholte hun dagelijkse leven danig verstoren. Deze patiënten lijden aan het Syndroom van Sjögren of het Syndroom van Mondbranden.
Het speeksel is de waterige vloeistof in de mondholte dat aangemaakt wordt door de speekselklieren. Deze waterige vloeistof heeft bestanddelen en kenmerken die van belang zijn voor de smering van de mondslijmvliezen zodat het spreken makkelijker gaat en dat de voedselbrokken soepel van de slokdarm naar de maag glijden. Het draagt bij aan het afweermechanisme vanwege zijn anti-bacteriële werking, en bij het opstarten van het verteringsproces van ons eten nog voordat het in de maag komt. Vanwege het aanwezige calcium in ons speeksel, kan het ons tandglazuur remineraliseren en werkt als een buffer tegen zuuraanvallen. Daar het in een continue stroom wordt geproduceerd, heeft het zelfs een reinigend effect. Dit wordt telkens verwezenlijkt bij het doorslikken van speeksel waardoor de bacteriën en schimmels verdund worden en minder schadelijk dus.
Bij weinig of geen speeksel in de mondholte zijn de dagelijkse klachten, pijnlijk en branderig gevoel aan de mondslijmvliezen en/ of tong, steken in de mond, rode vlekken op de slijmvliezen of smaakstoornissen. Deze aandoening komt hoofdzakelijk voor bij vrouwen boven de 40 jaar. De echte oorzaak van deze pijnlijke en branderige klachten is tot op heden nog onbekend. De klachten verschijnen vaak bij reumatische aandoening, een schimmelinfectie in de mond, een slecht passend kunstgebit of gebitsprothese, een ontsteking van de speekselklieren (Sjögren Syndroom), een tekort aan vitaminen, een hormonale verandering (menopauze), of tijdens een chemotherapie. Indien men een combinatie van bovenstaande aandoeningen heeft, worden de klachten zelfs sterker en irritanter ervaren.
Daar reeds vermeld werd dat de oorzaak onbekend is, is de behandeling van droge mond of mondbranden nog steeds zeer moeilijk. Volgende tips zouden de klachten hooguit kunnen verminderen, het vermijden van eten van scherpe kruiden en citrusvruchten, het drastisch verminderen van tabak- en alcoholgebruik, het hebben van goede nachtrust en voldoende beweging, niet teveel water drinken, het zuigen op snoepjes en kauwen op suikervrije kauwgom. In sporadische gevallen kan een medicatie, voorgeschreven door uw tandarts, een afwisselende verlichting van de klachten geven.